Wie al eens een wandeling langs de Demer maakt valt het waarschijnlijk op, de Demerdijken vormen een interessant biotoop op zich, met vogels, planten en insecten die je in de rest van de vallei minder vaak tot niet aantreft. Daar zijn enkele redenen voor. Om te beginnen is een groot deel van de vallei ingepalmd door landbouw waarvan het merendeel maïsteelt. Vooral deze teelt duldt geen ander leven op de akkers, zodoende vind je daar geen andere planten of insecten. Verder zijn er een aantal weilanden die jaarlijks enkele keren geïnjecteerd worden met drijfmest, hier vind je ook amper leven buiten het raaigras dat er op geteeld wordt, Blijven over, een aantal weilanden die niet als drijfmest-stort worden gebruikt, en dus wel leven bevatten, en bossen en braakliggende terreinen. Deze weilanden en bossen herbergen meestal een leefgemeenschap die gebonden is aan vochtige gronden. De Demerdijken daarentegen zijn eerder droog en warmen sneller op en het planten en dierenleven ziet er wat anders uit, wat ze interessant maakt. Op de Demerdijken vinden we naast de obligate Brandnetels een overvloed aan Duizendblad en Boerenwormkruid, maar ook Kaasjeskruid en Muskuskaasjeskruid, Jacobskruiskruid, Wilde chicorei, Stinkende balotte, Klaproos, een aantal schermbloemigen en zo kan ik nog even doorgaan. Als je er in juni wandelt is het duidelijk, de bloemenpracht is dikwijls indrukwekkend.
Deze bloeiende planten trekken dan ook vlinders en andere insecten aan, sommige zijn eerder zeldzaam. Een voorbeeld hiervan is het Kaasjeskruiddikkopje dat wordt aangetrokken door de vegetatie, en in het bijzonder door één plantensoort op de dijken.
Het is een nogal onopvallende dagvlinder die in de vallei aan een opmars bezig is, de rups van dit vlindertje leeft, niet toevallig, op Kaasjeskruid. En dat Kaasjeskruid voelt zich goed thuis op de Demerdijken.
Een ander voorbeeld van een insect, dit keer een nachtvlinder, dat zich voortplant op de dijken is de Sint-Jacobsvlinder.
De Sint-Jacobsvlinder is een echt juweeltje met zijn bloedrode vlekken op gitzwarte vleugels (foto Wikipedia)
De felgekleurde geel-zwarte rups van de Sint-Jacobsvlinder leeft op en van St-Jacobs-kruiskruid, een plant die zich graag op de dijken vestigt.
De jaarlijkse verwoesting.
Tot hier toe was het verhaal van de Demerdijken een mooi verhaal van een niche biotoop langsheen de Demer waarin we heel wat interessante en ook bedreigde soorten aantreffen en die zich er ook trachten voort te planten.
Spijtig genoeg wordt deze levensgemeenschap jaar na jaar en vaak meerdere keren per jaar, telkens opnieuw meedogenloos weggemaaid door de beheerder, de Vlaamse Waterweg. Zonder omzien vermaalt men bloeiende planten, wiens nectar voedsel is voor een onnoemelijk aantal insecten, maar ook de rupsen en larven van deze insecten, wat hun voortplanting uiteraard niet ten goede komt.
Hoewel men zich op de website van de Vlaamse Waterweg sterk maakt over ecologisch bermbeheer lijkt dit er in de praktijk niet echt van te komen. Telkens opnieuw worden dijken gemaaid als de plantengemeenschap die er voorkomt, in bloei staat. En telkens wordt dit grondig gedaan, zoals de bijgaande foto's illustreren.
Dit jaar werden de dijken gemaaid op 18 en 19 juli, bij temperaturen boven de 35 °C . Mochten er rupsen de maaimachine hebben overleefd, dan deed de verschroeiende hitte de rest.
Het moet gezegd worden dat de oeverzijde sinds enkele jaren minder wordt gemaaid, ook te zien op de foto's, dit komt zeker de aanwezige vogels zoals Kleine Karekiet en Bosrietzanger ten goede.
Dit beheer moet toch anders en beter kunnen, zeker voor een overheidsdienst die natuur uitdrukkelijk op zijn homepage zet en die zegt met het Sigmaplan naast het verhogen van de veiligheid ook oog te hebben voor de ontwikkeling van riviernatuur en uiteindelijk Vlaanderen groener wil maken. Maaien anders aanpakken, misschien meer gefaseerd of in stroken, maar met aandacht voor de natuurwaarden die er voorkomen, is ongetwijfeld een goedkope ingreep die snel zal bijdragen tot de doelstellingen die men voorop stelt.
.jpeg)
