Moet de Demer dan toch niet overal in't gelid lopen?

Het verhaal van het storten van bouwpuin op de Demeroever in Rillaar in opdracht van Waterwegen en Zeekanaal, heeft de laatste dagen een wending gekregen die de natuur in de vallei ten goede zou moeten komen.  Nadat Natuurpunt bezwaar maakte tegen de feitelijke verhoging van de oever, en nadat het Agentschap Natuur en Bos er op wees dat er voor deze werken geen vergunning werd gegeven, heeft W&Z besloten de ophoging ongedaan te maken en de oever in z'n oorspronkelijke staat te herstellen.  Na het bouwverlof zullen de herstellingswerken aangevat worden.  Het is verheugend vast te stellen dat een overheidsinstelling eens de kant kiest van de weinige natuur die ons rest.

Het is wel spijtig dat het stadsbestuur maar weinig interesse toont in het behoud van dat laatste restje.  Misschien is het omdat ze er middenin wonen dat ze het niet (meer?) beseffen, maar de Demervallei is één van de mooiste valleien in Vlaanderen.  Europees erkend in het kader van het LIFE project,  onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk, beschreven door Ernest Claes, thuis voor tal van zeldzaam geworden dieren en planten, men zou denken dat iedere aantasting de burgervaders doet steigeren.  Helaas, nadat de politie werd verwittigd omwille van de ongewone activiteit, konden de werken nog drie dagen verder gaan.  Andere reacties waren erg lauw, in de trant van"... als 't Zeekanaal dat doet zal't wel in orde zijn zeker...".
Misschien hoopten ze in stilte dat de ophoging nog met een mooi laagje asfalt kon worden afgewerkt...

In ieder geval, in afwachting van het herstel, nog enkele beelden uit de vallei, misschien helpen ze ergens iemand in te zien dat dit een stuk natuur is dat aandacht en zorg verdient.

Avondkoekoeksbloem

Europese Ree

Gewone Oeverlibel

Demeroevers moeten in't gelid lopen - vervolg

Enkele dagen geleden kon je hier een bezorgd bericht lezen over tractoren en vrachtwagens die puin aanvoeren op de oever van de Demer ter hoogte van Rommelaar.  Ondertussen werd deze bezorgdheid gedeeld door medewerkers van Natuurpunt, dat daar in de vallei een aantal overstromings-graslanden  in natuurreservaat beheert in het kader van het Europese Life project.  De vallei maakt ook deel uit van het VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk) het is met andere woorden een gebied met een belangrijke natuurwaarde en het beheer is er op gericht de diversiteit en natuurwaarde te behouden en zelfs te verstevigen.  Daar dit van oudsher een natuurlijke overstromingsplaats voor de Demer is, en de overstromingen voor dynamiek en natuurlijke aanvoer van voedingsstoffen en mineralen zorgen, gaan ingrepen als het feitelijk verhogen van dijken en aanleg van verharde wegen lijnrecht in tegen het beoogde beheer.

Nochtans voert de opdrachtgever (Waterwegen en Zeekanaal) met het Sigma-plan natuurbeheer en natuurherstel hoog in z'n vaandel. Ze maken plannen bekend waarin oude Demermeanders opnieuw worden aangesloten en waarin dijken opnieuw verlaagd worden om historische overstromingsgebieden hun functie terug te geven om zodoende stroomafwaarts gelegen woonkernen te beschermen.  Ook wijzen ze op het overleg en de samenwerking die ze aangaan met natuurverenigingen, diensten zoals het ANB en wetenschappelijke instellingen.  Voor zover gekend werd over deze werf helemaal geen overleg gepleegd, dit gebeurde 'op een diefje", net voor de vakantie, hoopten ze er in stilte mee weg te komen?

Ondertussen werd de kat de bel aangebonden, Natuurpunt vraagt het herstel van de oevers, het Agentschap Natuur en Bos stelt vast dat er geen vergunning is voor de werken. Benieuwd hoe Waterwegen en Zeekanaal deze toestand zal aanpakken.

In afwachting laat ik jullie nog even meegenieten van topnatuur op een natuurlijke Demeroever.

Bosrietzanger

Demer stroomopwaarts kerk Langdorp

Rietgors

Icarusblauwtje

Weidebeekjuffer

Demeroevers moeten in't gelid lopen.

Wie regelmatig langs de Demer wandelt rond Aarschot zal het al opgevallen zijn, de Demer wordt op vele plaatsen flink in een keurslijf gedrongen.  Hoge dijken, oevers mooi op 45° afgeschuind, niet te veel riet of wilgen op de oevers, een net wandel of fietspad bovenop de dijk... De overheidsinstantie "Waterwegen en Zeekanaal" doet haar best om ons zoveel mogelijk dit plaatje voor te schotelen. Het ziet er dan zo uit:

Afgeschuinde oevers,  opgehoogde dijken met een verharde toplaag, riet en struiken opgeruimd.

Op het eerste zicht een mooi plaatje maar een natuurlijke rivier ziet er wat anders uit.  Oevers die begroeid zijn met riet en struiken en bomen, waardoor ze vogels als Kleine Karekiet, Bosrietzanger, Meerkoet en vele anderen huisvesten.  Op sommige plaatsen bijna rechte oeverwanden, waarin IJsvogels hun nestholte maken, op andere plaatsen zandbanken en zandafzettingen waarop Gele Kwikstaarten en Oeverlopers naar voedsel zoeken.  Een beetje zoals op deze beelden:

Rietkragen en struiken

Zelfs grotere bomen die beschutting bieden voor allerlei dieren

Steile oevers

Deze beelden werden genomen langs de Demer tussen de Beemdenbrug in Langdorp en de Rommelaar in Rillaar.  Langs dit stuk rivier is de Demer tot nu toe veel minder in het keurslijf gedwongen dan op vele andere plaatsen.  Als je hier in mei of juni wandelt bruist het hier van het leven, Weidebeekjuffers vangen de zon, in elke rietzoom zit een Kleine Karekiet te zingen, Wilde Eenden en Krakeenden leren hun kuikens de wereld kennen, de IJsvogel stroopt de oevers af op zoek naar een maaltje.  Tijdens de wintermaanden is dit één van de weinig plaatsen waar de Demer nog op natuurlijke wijze kan overstromen, het broek fungeert dan als opvangbekken en beschermt de verder gelegen woonkernen tegen overstromingen.  Er loopt hier geen verharde weg langs de oever, er is een karrespoor, als wandelaar kun je hier in alle rust van de Demer en het landschap genieten en zo is het goed.  

Het karrespoor, een mooie wandelweg

Maar blijkbaar is niet iedereen dezelfde mening toegedaan.

De grote middelen

Toen ik verleden week mijn dagelijkse vroege ochtendwandeling maakte hoorde ik van ver zware motoren draaien en het geluid van machines in actie.  Van op de Rommelaar reden tractoren en vrachtwagens geladen met bouwpuin het broek in.  

Ze stortten hun vracht op de Demeroever die op sommige plaatsen tot een halve meter hoger kwam te liggen. Een graafmachine werkte de weg verder af.

Het voormalige karrespoor werd omgevormd tot een op sommige plaatsen 6 m. brede weg.  Dit doet vrezen dat dit de voorbode is van meer onheil.  

Wat is de volgende stap?

Volgt na het aanleggen van deze wegen het"saneren" van de oevers?  Zullen de rietkragen, wilgen, steile oevers en zandbanken hier ook geslachtofferd worden op het altaar van de éénvormigheid en rechtlijnigheid. Er valt in ieder geval voor te vrezen. De Demer tussen Messelbroek en Rommelaar werd al op die manier "onder handen genomen".  Waar ik vroeger op enkele honderden meters wel 10 zangposten van Kleine Karekiet telde, zit er nu geen enkele  meer op de oever.  Ook Bosrietzangers laten er zich niet meer horen.  Waar er vroeger af en toe een tractor langs de Demer passeerde, vinden terreinwagens, quads en zelfs gewone personenwagens de weg naar de Demer.  Sommige mensen verkiezen de Demer boven het containerpark, de ontsluiting komt hen goed uit.   Waar de Demer er vroeger mooi uit zag, is het nu eenheidsworst, met een lineaaltje afgemeten, alles wat boven het maaiveld uitkomt vakkundig getrimd.

Wie?

De website van Waterwegen en Zeekanaal, meer bepaald de pagina's die handelen over het Sigmaplan van de Demervallei meldt het volgende: 

"...De Demervallei tussen Diest en Werchter wordt helemaal heringericht. Zo krijgt de vallei een betere bescherming tegen overstromingen en wordt de waardevolle Demernatuur in ere hersteld..."  en "... In dit enorme gebied wordt nu volop gezocht naar de meest geschikte locaties om deze doelstellingen te realiseren. Dat gebeurt op een grondige en doordachte manier, met wetenschappelijke studies... " 

Het lijkt er eerder op dat ze de waardevolle Demernatuur op een grondige en doordachte manier naar de bliksem helpen.  De wetenschappelijk studies die deze ingreep rechtvaardigen, zou ik wel eens willen lezen.  

Ondertussen zijn Natuurpunt en Regionaal Landschap Noord Hageland hiervan op de hoogte, beiden reageerden verrast.  Hoewel er regelmatig overleg is met meerdere partijen over het reilen en zeilen in de Demervallei, werden deze werken blijkbaar niet aangekondigd.  Men tracht nu na te gaan of voor deze werken wel de nodige vergunningen en toelatingen verkregen zijn.  Hopelijk komt er snel duidelijkheid over de wettelijkheid van deze werken en wordt er inzicht gegeven in de verdere plannen.  

Laat alstublieft het laatste restje "wilde" Demer wild blijven, er is al genoeg eenheidsworst.